Odroczenie, rozłożenie na raty, a nawet obniżenie zachowku - komentarz do art. 997¹ Kodeksu cywilnego

Zachowek to instytucja prawa spadkowego, która ma na celu ochronę interesów najbliższych członków rodziny spadkodawcy. Zgodnie z Kodeksem cywilnym, pewne osoby (zstępni, małżonek, rodzice) mają prawo do zachowku, jeśli zostały pominięte w testamencie lub otrzymały spadek w niewystarczającej wysokości.

Ustawodawca, mając na uwadze różnorodne sytuacje życiowe, przewidział możliwość odroczenia terminu płatności zachowku, rozłożenia go na raty, a nawet jego obniżenia. Zasady te reguluje wprowadzony w maju 2023 roku art. 997¹ Kodeksu cywilnego.

Kiedy występuje odroczenie terminu płatności, rozłożenie na raty lub obniżenie zachowku?

Zgodnie z art. 997¹ § 1 Kodeksu cywilnego, osoba zobowiązana do zapłaty zachowku może żądać od sądu:

• odroczenia terminu płatności zachowku,

• rozłożenia zachowku na raty,

• w wyjątkowych przypadkach - obniżenia zachowku.

Sąd rozpatrując wniosek osoby zobowiązanej do zapłaty zachowku, bierze pod uwagę sytuację osobistą i majątkową zarówno osoby uprawnionej do zachowku, jak i osoby, która ma ten zachowek zapłacić.

Rozłożenie zachowku na raty - jakie są zasady?

W przypadku rozłożenia zachowku na raty, termin ich uiszczenia nie może przekraczać łącznie pięciu lat. Jednakże w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie (np. ciężka choroba zobowiązanego do zapłaty), sąd może - na wniosek tej osoby - odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych lub przedłużyć pięcioletni termin płatności (art. 997¹ § 2 Kodeksu cywilnego). Przedłużony termin nie może być jednak dłuższy niż dziesięć lat.

Kiedy sąd może obniżyć zachowek?

Obniżenie zachowku jest możliwe tylko w wyjątkowych przypadkach. Oznacza to, że muszą zaistnieć szczególne okoliczności, które uzasadniają zmniejszenie wysokości należnego zachowku. Sąd, oceniając wniosek o obniżenie zachowku, weźmie pod uwagę m.in.:

• sytuację majątkową osoby zobowiązanej do zapłaty zachowku (np. niskie dochody, zadłużenie),

• sytuację osobistą osoby zobowiązanej do zapłaty zachowku (np. zły stan zdrowia, konieczność ponoszenia wysokich kosztów leczenia),

• stosunki rodzinne panujące między spadkodawcą a osobą uprawnioną do zachowku (np. długotrwały brak kontaktów, konflikty rodzinne),

Ważne!

• Ustanie okoliczności uzasadniających obniżenie zachowku zobowiązuje do zwrotu kwoty, o którą zachowek został obniżony (art. 997¹ § 3 Kodeksu cywilnego).

• Roszczenie o zwrot przedawnia się z upływem pięciu lat od dnia obniżenia zachowku.

Podsumowanie

Art. 997¹ Kodeksu cywilnego wprowadza elastyczne rozwiązania w zakresie płatności zachowku, umożliwiając sądowi dostosowanie terminu i sposobu płatności do indywidualnej sytuacji stron. Należy jednak pamiętać, że obniżenie zachowku jest rozwiązaniem wyjątkowym, stosowanym tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym. Można to zrobić telefonicznego: 665-961-401, za pośrednictwem poczty elektronicznej: kancelaria@adwokat-skwarek.pl lub formularza na stronie.

M.S.

Może Cię zainteresować: Dział spadku, Stwierdzenie nabycia spadku, Zachowek, Niegodność dziedziczenia, Kolejność dziedziczenia;

Najnowsze wpisy:

Copyright © 2020 Adwokat Mariusz Skwarek Kancelaria Adwokacka Mariusz Skwarek Adwokat Warszawa Prawnik

kancelaria@adwokat-skwarek.pl

+ 48 665 961 401

Kancelaria Adwokacka Mariusz Skwarek

ul. Krochmalna 32A/4, 00-864 Warszawa