Zadzwoń

adwokat Warszawa Wola, Kancelaria Adwokacka Mariusz Skwarek

Kancelaria Adwokacka Mariusz Skwarek

Zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej
18 sierpnia 2021

Zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej

W poniedziałek 16 siepania 2021 roku Prezydent podpisał nowelizację ustawy kodeks cywilny zgodnie z którą, po wejściu w życie nowego przepisu, rodzina osoby poszkodowanej w sposób trwały będzie mogła domagać się zapłaty odszkodowania w związku z niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej. Kto może starać się o wypłatę takiego zadośćuczynienia? Jakie musi spełnić warunki? Te kwestie postaram się przybliżyć w dzisiejszym wpisie.

Zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej - dotychczasowa praktyka

O ile nie budziło wątpliwości, iż osoby najbliższe poszkodowanego mogą żądać zadośćuczynienia w przypadku jego śmierci (art. 446 § 4 k.c.) o tyle problem stanowiła kwestia związana z faktycznym zerwaniem więzi rodzinnej w przypadku wystąpienia stanu trwale uniemożliwiającego istnienie takiej więzi, tj. np. wejścia poszkodowanego w stan wegetatywny. Próby uzyskiwania zadośćuczynienia poprzez zakwalifikowanie więzi rodzinnych jako dobra osobistego w rozumieniu art. 23 k.c. zostały przekreślone przez uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2019 roku, sygn. akt: I NSNZP 2/19 w której stwierdzono, że:

"Osobie bliskiej poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego rozstroju zdrowia, nie przysługuje zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 448 k.c."

Ostatnia nowelizacja kodeksu cywilnego wprowadza zatem nową podstawę prawną do przyznania zadośćuczynienia pieniężnego członkom rodziny osoby, u której doszło do ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej.

Zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej - nowa regulacja

Zgodnie z nowym przepisem art. 446(2) k.c. "w razie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny poszkodowanego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę."

Zgodnie z wprowadzonym przepisem sąd będzie mógł przyznać najbliższym członkom rodziny poszkodowanego zadośćuczynienie w przypadku zaistnienia takiego uszczerbku w zdrowiu, który uniemożliwi kontynuowanie lub nawiązanie więzi rodzinnej. Sytuacja taka powstanie z całą pewnością w przypadku wystąpienia u poszkodowanego stanu wegetatywnego ale wydaję się, że także wtedy, gdy na skutek wyrządzonej mu szkody dojdzie do innych schorzeń, które uniemożliwią mu prawidłowe nawiązywanie więzi z innymi osobami. Szkoda wyrządzona musi mieć charakter ciężki i trwały. O ile pojęcie "trwały" w tym przypadku w mojej ocenie zakłada "nieprzemijalność" przypadłości, o tyle pojęcie "ciężki" ma charakter wysoce ocenny i wydaje się, że dopiero praktyka pozwoli wypracować prawidłowe jego rozumienie.

Zadośćuczynienie może zostać przyznane "najbliższym członkom rodziny". W doktrynie wskazuje się, że "za najbliższych członków rodziny zmarłego należy uznawać osoby powiązane z nim węzłami małżeństwa, przysposobienia, pokrewieństwa i, jak się wydaje, także powinowactwa, jeśli ponadto osoby te łączyła ze zmarłym szczególna więź emocjonalna" (G. Karaszewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX/el. 2021, art. 446.). Chociaż jednocześnie wskazuje się, że przy określaniu podmiotu uprawnionego do zadośćuczynienia nie należy odwoływać się wyłącznie do kryteriów formalnych, ale decydujący powinien być faktyczny układ stosunków (wyrok SN z 13.04.2005 r., IV CK 648/04, OSNC 2006, nr 3, poz. 54.).

Zadośćuczynienie za naruszenie więzi rodzinnej - wejście w życie

Ustawa wprowadzająca przepis art. 446(2) k.c. wskazuje, że będzie miał on zastosowanie także do zdarzeń których skutkiem jest niemożność nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej przez najbliższych członków rodziny z poszkodowanym z powodu wyrządzenia u niego ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, powstałych przed dniem jej wejścia w życie. Oznacza, to że o zadośćuczynienie mogą starać się także członkowie rodzin osób które zostały trwale i ciężko poszkodowane jeszcze przed wejście w życie nowych przepisów.

Nowa regulacja wchodzi w życie w terminie miesiąca od jej ogłoszenia. W chwili powstawania niniejszego wpisu nie została ona jednak jeszcze ogłoszona.

Przepis art. 446(2) k.c. wszedł w życie z dniem 19 września 2021 roku.

M.S.

 

Najnowsze wpisy:

Copyright © 2020 Adwokat Mariusz Skwarek Kancelaria Adwokacka Mariusz Skwarek Adwokat Warszawa Prawnik

kancelaria@adwokat-skwarek.pl

+ 48 665 961 401

Kancelaria Adwokacka Mariusz Skwarek

ul. Krochmalna 32A/4, 00-864 Warszawa

facebook
linkedin
google