Oszustwo - art. 286 § 1 k.k.

Dzisiaj o przestępstwie oszustwa. Kto może je popełnić i w jaki sposób? Co to znaczy, że oszustwo jest przestępstwem kierunkowym? Kiedy niespłacenie długu jest przestępstwem?

Zachęcamy do zapoznania się z dzisiejszym wpisem.

Oszustwo - art. 286 § 1 k.k. - kto odpowiada?

Opisane w kodeksie karnym przestępstwo oszustwa ma dość skomplikowaną budowę, dlatego czasem często ocenić, czy faktycznie doszło do jego popełnienia. Oszustwo jest tzw. przestępstwem kierunkowym. Oznacza to, że dla przypisania sprawcy odpowiedzialności należy wykazać, że działał on w określonym celu. Celem takim w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. 

Pojęcie korzyści majątkowej trzeba rozumieć szeroko, jako każde polepszenie sytuacji majątkowej sprawcy. Korzyścią majątkową będą zarówno pieniądze ale także np. zwolnienie albo zmniejszenie długu.

Przykład: Na skutek wprowadzenia go w błąd X spłaca dług Y. Przysporzenie majątkowe dla Y polega na zmniejszeniu jego zadłużenia. W ogólnym rozrachunku Y się wzbogacił.

Na skutek działania sprawcy musi dojść do niekorzystnego rozporządzenia majątkiem pokrzywdzonego. Sprawca chce osiągnąć korzyść majątkową i poprzez swoje działania powoduje, że ją osiąga kosztem innej osoby. Pokrzywdzony traci, a sprawca zyskuje. 

Kodeks karny wskazuje na trzy możliwe sposoby działania sprawcy oszustwa:

1. wprowadzenie w błąd - sytuacja, w której sprawca świadomie oszukuje pokrzywdzonego po to, aby odnieść w ten sposób korzyść majątkową;

Przykład: sprawca podając się za przedstawiciela firmy X odbiera płatność za dostarczony wcześniej przez kogoś innego towar, chociaż w rzeczywistości nie ma żadnego związku z tą firmą;

2. wyzyskanie błędu - sytuacja, w której sprawca ma świadomość, że pokrzywdzony pozostaje w błędzie i wykorzystuje to;

Przykład: pokrzywdzony omyłkowo uznaje sprawcę za przedstawiciela firmy X i wręcza mu gotówke. Sprawca nie wyprowadza pokrzywdzonego z błędu i zabiera pieniądze dla siebie

3. wyzyskanie niezdolności pokrzywdzonego do rozumienia działań, które podejmuje;

Przykład: sprawca wykorzystuje stan chorobowy pokrzywdzonego i daje mu do podpisania dokumenty, na podstawie których sprawca ma otrzymać pieniądze;

Żeby można było mówić o przestępstwie oszustwa musi dojść do następującej konfiguracji:

• Sprawca chce doprowadzić osobę trzecią do niekorzystnego rozporządzenia mieniem - a więc liczy się cel działania sprawcy w momencie, w którym działa;

• Doprowadza taką osobę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem - jeżeli sprawca nie uzyskał korzyści, można mówić co najwyżej o usiłowaniu;

• Robi to poprzez wprowadzenie w błąd, wykorzystanie błędu lub niezdolności pokrzywdzonego do rozumienia działań;

Przykład: (1) Pan X zaciąga w banku pożyczkę. Chce ją spłacać ale po zapłacie dwóch rat okazuje się, że traci pracę i nie jest w stanie regulować dalszych płatności w terminie. Pan X nie popełnia przestępstwa oszustwa. Nie wprowadził banku w błąd, a fakt niewywiązania się z zobowiązania nie był zawiniony.

(2) Pan Y zaciąga w banku pożyczkę. Od początku nie zamierza jej zwracać chociaż zobowiązał się w umowie do spłat poszczególnych rat. Celem jego działania było uzyskanie kwoty pożyczki. Pan Y popełnia przestępstwo oszustwa. Wprowadził bank w błąd co do woli spłaty zobowiązania. Uzyskał korzyść majątkową i jednocześnie doprowadził bank do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Od początku nie miał zamiaru spłacać zobowiązania.

Podsumowując - z oszustwem w rozumieniu kodeksu karnego będziemy mieli do czynienia wtedy,  gdy sprawca od początku realizuje swój cel - chce osiągnąć korzyść majątkową kosztem innej osoby, a narzędziem do jego osiągnięcia jest wprowadzenie w błąd lub wykorzystanie takiego błędu.

Oszustwo - art. 286 § 1 k.k. - jaka kara

Oszustwo jest przestępstwem o dość surowej sankcji. Kodek karny przewiduje, że sąd skazując sprawcę może mu wymierzyć mu karę od 6 miesięcy nawet do 8 lat pozbawienia wolności. Oznacza to, że wobec sprawcy takiego przestępstwa co do zasady nie można wydać wyroku warunkowo umarzającego postępowanie.

W przypadku oszustwa o mniejszej szkodliwości, tzw. wypadku mniejszej wagi, sąd może ukarać sprawcę karą grzywny, ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności do lat dwóch.

Oszustwo jest ściganie z oskarżenia publicznego. Wyjątkiem są sytuacje, w których sprawca popełnia przestępstwo na szkodę osoby najbliższej. W takim przypadku, organy ścigania mogą działać tylko wtedy, gdy pokrzywdzony się tego domaga - złoży wniosek o ściganie. 

M.S.

Najnowsze wpisy:

Copyright © 2020 Adwokat Mariusz Skwarek Kancelaria Adwokacka Mariusz Skwarek Adwokat Warszawa Prawnik

kancelaria@adwokat-skwarek.pl

+ 48 665 961 401

Kancelaria Adwokacka Mariusz Skwarek

ul. Krochmalna 32A/4, 00-864 Warszawa